بسم الله الرحمن الرحیم

فرض کنید در این روزهای داغ تابستانی مجبور به انجام کاری بیرون از منزل بوده اید و چند ساعتی زیر آفتاب فعالیت کرده اید، حال چه حسی دارید؟ 

شاید بتوان تنها درمان عطش و گرمای بی اندازه ای که انسان در این حال تجربه می کند را آب دانست  آب در میان همگان مشهور به مایه ی حیات است و کاملا هم درست به چنین لقبی مشهور شده است. چرا که سرآغاز هر حیاتی و عامل تداوم آن را می توان آب دانست. 

این روزهای گرم تابستانی مسئله ی آب اهمیت بیشتری یافته است. سرزمین ایران از دیرباز سرزمینی کم آب بوده است، این موضوع به این معنا نیست که حیات در این سرزمین، ناممکن یا دشوار است، بلکه بیانگر این حقیقت مهم است که مصرف آب نیاز به تدبیر و مدیریت قوی دارد. 

دوباره به سراغ کتاب گرانقدر ” مفاتیح الحیات” که در نوشته ی پیش به آن اشاره کردیم می رویم و این بار بخش مربوط به مهار آب و صرفه جویی در آن را مورد مطالعه قرار می دهیم.

« خدا در قرآن درباره ی آب می گوید: به من بگویید، این آبی که می آشامید، آیا شما آن را از ابر فرود آورده اید یا ما فرود آورنده ایم؟ اگر بخواهیم آن را شور می گردانیم، پس چرا سپاس خدا نمی گزارید؟ و درباره ی ذخیره سازی و مهار آب به نکته ی مهمی اشاره دارد و بارش باران را حساب شده و به میزان معین می داند و می گوید: خدا با تدبیر دقیق خود آب فرود آمده را از باران را در منابع پراکنده ی زیر زمین ذخیره می کند: «و انزلنا من السماء ماءً بقدرٍ فاسکنه فی الارض». تعبیر “بقدرٍ” در آیه دلالت دارد بر اینکه به تدبیر الهی اندازه ی باران و آب، نه آن قدر زیاد است که به زمین آسیب برساند و نه آن قدر کم است که گیاهان و موجودات نابود شوند. حضرت امام باقر علیه السلام گفتند: آب باران در زمین نفوذ کرده و در آن ذخیره می شود و آنگاه به صورت نهرها و چشمه ها و چاهها در می آید و از آن بهره برده می شود. چنان که آیه ی «اخرج منها ماءها و مرعها» نیز بر ذخیره سازی آب در زیر زمین برای بهره گیری انسان و حیوان تاکید دارد. بنابراین خدای بزرگ با ذخیره سازی آب در منابع زیرزمینی به انسان ها آموخته است که برای مهار و ذخیره سازی آب از طریق سدسازی و … تدبیر کنند و از آن بهره بگیرند. 

ذخیره سازی آب و حفظ آن دو موضوع مهم در نگاه پیامبر خدا (ص) بود و همواره به ایجاد  حریم در نزدیکی منابع آب توصیه می کرد و برای استفاده ی نابجا از آب و آلوده کردن آن نگران بود و آن گاه که آب فراوان بود، از اسراف آن، حتی در وضو و غسل منع می کرد، چنان که فرمود مقدار آب مصرفی در وضو یک مد (کمتر از یک کیلو) و در غسل یک صاع (حدود سه کیلو) است، ولی اقوامی پس از من می آیند که آن را اندک می شمارند. آنان با سنت من مخالف اند و کسی که بر روش من پایدار باشد، در بهشت با من خواهد بود .

آن حضرت در حدیثی فرمود هر که طغیان آب فراوان [و طغیان گر ] را باز دارد و آن را مهار کند، بهشت پاداش اوست

امیرالمومنین علیه السلام نیز سخنی بدین مضمون دارد: ملتی که آب و زمین کشاورزی دارد ولی [بر اثر کم کاری یا بدکاری] محتاج گردد، از رحمت حق دور باد.»

آن چنان که دیدیم دقت در نحوه ی مصرف آب و داشتن یک مدیریت و برنامه ی صحیح برای بهره بردن از این نعمت الهی بسیار مورد تاکید پیشوایان اسلام بوده است. بنابراین لازم است همه ی مومنان فکر کنند و الگوی مصرف خود را بازبینی کنند و مطابقت آن را با سیره ی رسول الله (ص) بسنجند و اشکالات احتمالی آن را برطرف کنند تا ان شاالله در جامعه ی ما مصرف آب در حالت بهینه ی خود باشد. 

با توجه به آنچه آمار از مصرف فعلی ما ایرانیان می گویند نیاز است تا حتما اقدامات موثری را در راستای اصلاح سبک مصرف آب خود انجام دهیم.